به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبرقم (قم نا)، آیت‌الله محسن اراکی یکشنبه‌شب در نشست علمی روش برداشت سیاسی از قرآن کریم که در سالن جلسات ساختمان انجمن‌های علمی حوزه‌های علمیه برگزار شد، با بیان اینکه تفسیر و فهم معارف سیاسی قرآن کریم روش‌های مشخصی دارد، اظهار کرد: فهم متن، قانون مشخصی داشته و مقصود از آن، فهم مقصودی است که تولیدکننده متن، آن را ارائه کرده است.
وی با تاکید بر اینکه هر متنی مستلزم مقصود است، اضافه کرد: رساندن مقصود به وسیله متن به مخاطب نیازمند قانون است به همین علت فهم متن می‌تواند خطا داشته باشد که گوینده متن در این زمینه بهترین داور است.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با اشاره به اینکه برای درست گفتن و درست فهمیدن قوانین مشخصی وجود دارد، تصریح کرد: در علوم عربی و ادبیات فارسی برای درست سخن گفتن و درست خواندن نوشته‌ها قوانینی تعیین شده است، علم فهم مقاصد در اصول مورد بحث قرار می‌گیرد.
وی یادآور شد: سخنگو برای دلالت بر مقصود خود باید از قوانین مشخصی که عمل به آن بر عهده مخاطب است، تبعیت کند به همین علت علم دلالت تعاریف بسیاری دارد.
اراکی با اشاره به اینکه قرآن کریم انشاء درست الفاظ و عبارات را رعایت کرده است، گفت: بسیاری از قوانین مرتبط با زبان عربی با استفاده از قرآن کریم به اثبات می‌رسد به همین علت این کتاب الهی می‌تواند الگو مشخصی برای گویندگان و نویسندگان باشد.
وی با بیان اینکه بررسی مفاهیم قرآنی در عرصه سیاست نیازمند آشنایی با قواعد سخن، فهم و احاطه به تمام کلام قرآن است، عنوان کرد: تا هنگامی که سخن متکلم تمام نشده است نمی‌توانیم مقصود آن را کشف کنیم و در صورتی که در این حالت به او موضوعی را نسبت دهیم، از نسبت غیر مجاز استفاده کرده‌ایم به همین علت در تفسیر قرآن کریم باید به تمام قوانین آن احاطه داشته باشیم.
اراکی با تاکید بر اینکه برخی از قوانین قرآن در کلام ائمه اطهار(ع) و پیامبر اسلام(ص) نهفته است، مطرح کرد: خداوند مقاصد خود را با استفاده از وحی قرآنی و وحی بیانی که در کلام معصومین(ع) مشاهده می‌شود به انسان‌ها انتقال می‌دهد به همین علت این دو روش مکمل یکدیگر هستند.
استاد برجسته حوزه علمیه، تفسیر سیاسی قرآن را نیازمند تعریف سیاست و دین دانست و اظهار کرد: قرآن کریم متن دین است و اگر موضوعی را از آن اثبات می‌کنیم باید بدانیم آن موضوع در حوزه دین تعریف شده است.
وی سیاست را فن مدیریت جامعه خواند و ادامه داد: جامعه نیازمند نظم و مدیریت و همچنین مدیریت جامعه وابسته به حضور مجری برای اجرای آن است که از این نظم در منطق قرآن کریم به عنوان دین یاد می‌شود.
اراکی با بیان اینکه دین فقط به عنوان یک عقیده قلبی مطرح نیست، تصریح کرد: قرآن کریم به کاربرد دین در عرصه‌های مختلف پرداخته است، داستان حضرت یوسف در آیات قرآنی، پیام‌های مشخصی برای جامعه بشریت دارد.
وی از دین به عنوان قانونی که نظم را در جامعه حاکم می‌کند، یاد کرد و گفت: پیامبران با شیوه زور مردم را به پذیرش نظم اجتماعی در مفهوم دین مجبور نمی‌کردند بلکه شیوه آنها این بوده است که دین را با برهان، بیان و ابلاغ به مردم معرفی می‌کردند.
وی با اشاره به اینکه انسان نسبت به رفتار خود مسئول است، اضافه کرد: درستی و نادرستی رفتار به خود انسان ارتباط دارد و بشر به عنوان فاعل رفتارها شناخته می‌شود اما معیار حقانیت رفتارها خداوند متعال است.
اراکی مشارکت در برپایی حکومت اسلامی را از رسالت‌های مردم برشمرد و ادامه داد: فقه سیاسی از فقه‌های کلان اسلام است زیرا با رفتار مردم جامعه ارتباط و در این حوزه وظایف واحد اجتماعی با وظایف واحد فردی تفاوت دارد، اگر افراد در جامعه‌ای باشند که آن جامعه توانایی برپایی حکومت اسلامی را ندارد نیاز نیست به تنهایی به دنبال ایجاد حکومت اسلامی باشند.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی یادآور شد: در دوران امام صادق(ع) اراده اجتماعی و مسئولیت الهی وجود داشته در صورتی که اگر یکی از این عناصر نبود بر اساس گفته‌های ایشان حکومتی برپا نمی‌کردند.
وی با تاکید بر اینکه مسئولیت رسول خدا(ص) ابلاغ و مسئولیت بشر دریافت ابلاغ است، مطرح کرد: این فهم غلط که برخی افراد می‌گویند رسول خدا(ص) حاکم نبوده و فقط ابلاغ را بر عهده داشته اشتباه است زیرا برپایی حاکمیت دینی با محوریت فرمانروایی خود، ابلاغ ایشان بوده است.
اراکی به برخی از آیات قرآن کریم در مورد اهمیت برپایی حکومت اسلامی توسط پیامبران و جانشینان خداوند متعال اشاره کرد و افزود: سیاست عبارت از فن فرمانروایی و فرمانبری است اما این فرمان باید نظم‌بخش جامعه اسلامی و بر اساس عدل الهی باشد.
وی با بیان اینکه قانون در دین الزامی بوده و باید به آن عمل کنیم، عنوان کرد: فرمان است که به قانون الزام می‌بخشد اما این فرمان باید واجب‌العمل باشد، حق فرمانروایی ویژه خداوند متعال یکی از ارکان نظریه سیاسی قرآن کریم است.
اراکی با اشاره به اینکه در دیدگاه دیکتاتورها هر فرد حق فرمانروایی بر جامعه را دارد، اظهار کرد: این نظام‌ها توجیه منطقی و فلسفی ندارد در صورتی که قرآن کریم به صراحت از آفریننده به عنوان فردی که می‌تواند حکومت را ایجاد کرده و آن را ادامه دهد، نام برده زیرا انسان با اراده و خواست خداوند خلق شده است.
استاد برجسته حوزه علمیه ادامه داد: واژه پادشاه مخصوص خداوند متعال است و بر اساس آیات سیاسی قرآن کریم غیر از ایشان فرد دیگری لیاقت این عنوان را ندارد؛ یکی دیگر از معانی فرمان، گزینش است زیرا فرمانبردار باید برای مردم انتخاب کند به همین علت هر نوع اختیاربخشی که از خداوند متعال مایه نگیرد، شرک اوست.
اراکی با اشاره به نظریه مسیحیان و یهودیان مبنی بر اینکه خداوند متعال در نظام کنونی بازنشسته است، یادآور شد: خداوند متعال در دیدگاه درست اسلام به صورت مستقیم بر مردم حکومت می‌کند و برپایی حکومت با استفاده از شرکا، شرک است.
وی با بیان اینکه بر اساس آیات قرآن کریم اطاعت از پیامبر اسلام(ص) اطاعت از خداوند متعال است، عنوان کرد: اینکه حکومت خداوند بعد از رسول به پایان رسیده اشتباه است زیرا در زمان حیات رسول اکرم (ص) ولی امر بعد از ایشان معرفی شد.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با اشاره به اینکه پیامبران الهی امانتدار امرهای الهی بوده‌اند، خاطرنشان کرد: مسئولیت اجرای این پیام‌ها بر عهده ایشان بوده به همین علت باید در حوزه حکومت جامعه گام برمی‌داشتند.
اراکی با بیان اینکه امانت حکومت باید به افراد امین سپرده شود، عنوان کرد: سپردن حکومت به افراد نااهل خیانت است؛ اسلام با جنگ، حکومت خود را جهانی نمی‌کند و اینکه افراد آمریکایی مسلمان شده‌اند نشان از توسعه دین اسلام با استفاده از فرهنگ ابلاغ و تبلیغ است.
وی یادآور شد: در بخش‌های مختلف از جمله فرهنگ و ارشاد و صدا و سیما مشکلات بسیاری وجود دارد زیرا روز اول هنرمندان را ضد دین خطاب کرده و تاکنون تعاریف اسلامی حوزه هنر به صورت جامع و درست بیان نشده است در صورتی که این افراد ضد دین نبوده و اگر احکام فقهی مرتبط در این حوزه تبیین شود به آنها عمل می‌کنند.
اراکی با تاکید بر اینکه اکنون ظرفیت مناسب برای اجرای برخی از خواسته‌های دینی در جامعه اسلامی وجود ندارد، گفت: باید به صورت جامع و دقیق در سطوح مختلف جامعه به ارتباط موجود میان فقه اسلام و عرصه‌های مختلف پرداخته شود.
منبع: فارس
