مهدی ضیایی که طولانی‌ترین مأموریت برون مرزی خود را به مدت پنج سال در نیجریه گذرانده، در یک گفت‌وگو از برخی واقعیت‌ها در نیجریه سخن می‌گوید. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبر قم، متن این گفت و گو به شرح زیر است:
* می‌گویند ۹۵ درصد شیعیان نیجریه پیش‌تر، مذهب یا دین دیگری داشتند و در سه دهه اخیر به تشیع گرویده‌اند. چه عاملی در موج فزاینده گرایش به تشیع در این کشور نقش دارد؟
قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تعداد شیعیان نیجریه بسیار محدود و اندک بود. تعداد آن‌ها که بیشترشان اصالت هندی داشتند، حدود ۵۰۰ نفر بود. با شروع انقلاب اسلامی ایران، شیخ ابراهیم زکزاکی به ایران سفر کرد. او در ملاقاتی که با امام خمینی (ره) داشت، شیفته ایشان شد و لباس روحانیت پوشید و مصمم شد که انقلاب اسلامی را تبلیغ کند و شیعیان در نیجریه پایگاهی داشته باشند.
شیخ زکزاکی تلاش‌های زیادی انجام داده و مجموع تلاش‌های ایشان به بار نشست و مردم آن منطقه از انقلاب اسلامی و شخصیت امام خمینی (ره) الهام گرفتند و شیعه شدند. در واقع آقای زکزاکی یک جنبشی را به نام جنبش اسلامی نیجریه در شمال این کشور بنا نهاد که حرکت آن سازمان یافته و تشکیلاتی بود. فعالیت‌های این حرکت که رهبری آن را زکزاکی و برخی دیگر از طلبه‌هایی که در ایران درس خوانده و به نیجریه رفتند عهده‌دار بودند هر روز گسترده‌تر شد. مردم نیجریه وقتی شعارهای انقلاب اسلامی و فقر و ظلمی که به آن‌ها می‌شد را دیدند احساس کردند که انقلاب اسلامی ایران تنها نظامی است که صدای مردم مظلوم را می‌شوند و طرفدار آن‌هاست، بنابراین مشتاق جمهوری اسلامی و شیعیان شدند.
* وضعیت شیعیان در نیجریه چگونه است و جمهوری اسلامی ایران چه تعداد مرکز فرهنگی در این کشور دایر کرده است؟
حدود ۵ درصد جمعیت کشور نیجریه را شیعیان تشکیل می‌دهند. جمعیت نیجریه را حدود ۱۷۰ میلیون نفر اعلام کرده‌اند و تعداد شیعیان این کشور ۱۰ تا ۱۲ میلیون نفر است.
نیجریه دارای ۳۶ ایالت است که در ۱۹ ایالت آن مسلمانان زندگی می‌کنند. جامعه المصطفی العالمیه ۵ مرکز آموزشی در ۴ ایالت این کشور دارد. ۷۵۰ دانشجو در مقطع کاردانی و کارشناسی در مراکز آموزشی جامعه المصطفی العالمیه در نیجریه مشغول تحصیل هستند.
حدود ۱۲ هزار طلبه از حدود ۸۰ کشور در جامعه المصطفی العالمیه در حال تحصیل هستند که از این تعداد ۱۱۰ مرد و زن از اهالی نیجریه هستند.
* شیخ زکزاکی چگونه رابطه خود را با جمهوری اسلامی حفظ کرده؟
شیخ زکزاکی عضو مجمع جهانی اهل بیت است. ایشان رابطه نزدیک و علاقه زیادی به جمهوری اسلامی ایران دارند و بارها به ایران و شهر قم سفر کرده‌اند.
شیخ زکزاکی دوره کوتاه مدت را در ایران گذرانده و همکاری صمیمانه و نزدیک با جامعه المصطفی العالمیه داشته است.
بسیاری از طلاب نیجریه که در قم تحصیل می‌کنند از طرفداران ایشان هستند و این رابطه تنگاتنگ بین ایشان و جنبش و قم باعث شده همکاری زیادی میان شیعیان نیجریه و جمهوری اسلامی وجود داشته باشد.
* خاستگاه بوکو حرام از کجاست؟ چرا این گروه با وجود اینکه ادعا می‌کنند مسلمان هستند، شیعیان و اهل سنت را در فشار قرار می‌دهند؟
در نیجریه ۵۵ درصد مردم مسلمان هستند که از این تعداد حدود ۵۰ درصد اهل سنت هستند. بخش کمی از این اهل سنت، سلفی هستند. با وجود اینکه وهابیت در نیجریه خیلی موفق نبوده ولی تبلیغات جهادی زیادی دارند.
خاستگاه بوکو حرام «جماعة أهل السنة للدعوة و الجهاد» است، یعنی جمعیت سنی‌هایی که برای دعوت و جهاد اقدام کرده‌اند. مؤسس این گروه سلفی که عربستان سعودی از آن‌ها حمایت می‌کند، محمد یوسف از ایالت‌های شمال کشور نیجریه است. آن‌ها معتقدند که فرهنگ غرب حرام است و نباید در نیجریه رواج پیدا کند. این گروه، شیعیان را کافر می‌دانند و با آن‌ها مقابله می‌کنند.
* اقدامات تروریستی سلفی‌ها خارج از تصور نیست ولی چرا ارتش نیجریه که جزئی از حکومت این کشور است دست به کشتار شیعیان زده است؟
سلفی‌ها در بخش‌هایی از ارتش نیجریه نفوذ دارند. اینکه ارتش نمی‌تواند بوکوحرام را سرکوب کند، به خاطر این است که برخی مهره‌های بوکوحرام در ارتش این کشور وجود دارند.
در زمان رئیس جمهور قبلی، قرارداد امنیتی بین نیجریه و اسرائیل امضاء شد تا اسرائیلی‌ها نیروهای ارتش و اطلاعات نیجریه را آموزش دهند. از آن زمان اسرائیلی‌ها در سازمان‌های اطلاعاتی و ارتش آن کشور نفوذ کردند.
از زمانی که تعداد شیعیان در نیجریه رشد قابل توجهی پیدا کرده و روز به روز بر تعداد آن‌ها افزوده شده، اسرائیلی‌ها احساس خطر کردند. آن‌ها پیش بینی کردند که رشد شیعه اگر با همین آهنگ پیش برود، در سال ۲۰۲۰ مذهب غالب در نیجریه محسوب خواهد شد، بنابراین به هر طریق ممکن سعی دارند جلوی رشد شیعه را در نیجریه بگیرند.
* شما دخالت بیگانگان را در کشتار اخیر شیعیان چقدر جدی می‌دانید؟
دخالت‌های خارجی و فشارهای سعودی‌ها دخیل است. نیجریه پرجمعیت‌ترین کشور آفریقاست و شیعیان این کشور آن‌قدر رشد کرده‌اند که در اربعین امسال حدود ۵ میلیون نفر از شیعیان این کشور از ایالت کانو و شهرهای مختلف به زاریا (محل اقامت شیخ زکزاکی) رفتند، یعنی حدود ۳۰۰ کیلومتر را پیاده رفتند. این اجتماع بعد از مراسم اربعین در کربلا، بزرگ‌ترین اجتماع شیعیان بوده است. این حرکت و رشد قابل توجه شیعیان در شمال نیجریه باعث شده صهیونیست‌ها و بوکوحرام به وحشت بیفتند و احساس خطر کنند.
نیجریه با اینکه کشور ثروتمندی است، مردم آن فقیر هستند. این کشور روزانه ۲.۵ میلیون بشکه نفت صادر می‌کند و پنجمین کشور صادرکننده گاز است ولی به دلیل فاسدبودن نظام اداری، مردم این کشور خیلی ضعیف و فقیر هستند.
نیجریه دومین رتبه فساد اداری را در میان کشورهای جهان داراست و تنها ۵ درصد مردم این کشور پولدار و مابقی آن‌ها فقیر هستند.
* به نظر شما چرا کشتار شیعیان نیجریه در رسانه‌های غربی و عربی انعکاس رسانه‌ای چندانی نداشته است؟
چرا این قضیه با این وسعت را انعکاس خبری زیادی نمی‌دهند به دلیل فضای حاکم بر وسایل ارتباط جمعی استکباری و صهیونیستی است. جنبش شیعیان نیجریه و شیخ زکزاکی در افشا کردن چهره صهیونیست‌ها، آمریکا و استکبار جهانی بسیار فعال هستند. چون آن‌ها به اصول و مبانی اسلام و شیعه پایبند هستند، مرام و روش آن‌ها در تضاد با منافع آمریکا و صهیونیست‌هاست، بنابراین دشمنان سعی می‌کنند جریان کشتار شیعیان نیجریه را بایکوت خبری کنند تا انعکاس وسیعی نداشته باشد و دنیا متوجه جنایات آن‌ها نشود.
در اروپا اگر یک یا دو نفر کشته شوند، آن‌قدر از نظر خبری انعکاس می‌دهند که همه دنیا تحت تأثیر قرار بگیرد اما در اینجا سعی می‌کنند اخبار کشتار شیعیان نشر پیدا نکند. حکومت‌های مزدور نمی‌گذارند مردم دنیا از واقعیت‌هایی که در نیجریه می‌گذرد اطلاع پیدا کنند.
* ارتش به بهانه برنامه‌ریزی شیعیان برای ترور رئیس ستاد مشترک نیجریه به شیعیان حمله‌ور شد، آیا این اتهام قابل تصور است؟
این حرف جز یک اتهام بیش نیست و این‌ها سعی می‌کنند کارشان را توجیه کنند. جنبش شیعیان نیجریه اصلاً حرکت مسلحانه نداشته و ندارد. در روز جهانی قدس سال گذشته سه فرزند شیخ زکزاکی و تعداد زیادی از پیروان ایشان را به خاک و خون کشاندند. طرفداران شیخ زکزاکی تمایل داشتند که با سلاح پاسخ این جنایت را بدهند ولی شیخ زکزاکی مخالفت کردند و گفتند که شیعیان نباید بهانه به آن‌ها بدهند. الآن هم این سناریو، اتهام و تبلیغات جعلی و ساختگی است.
* شیخ زکزاکی در آخرین سفری که به قم داشت، گفته بود «حرکت‌های اسلامی در نیجریه با عقل پیش می‌رود نه زور» به نظر شما آیا دولت نیجریه یا لابی‌های صهیونیستی - سعودی می‌توانند با دستگیری رهبر شیعیان نیجریه و یا کشتار شیعیان، حرکت فزاینده شیعی را در این کشور مهار کنند؟
این‌ها نخواهند توانست حرکت خودجوش و شور انقلابی مردم نیجریه را خاموش و یا کند کنند. بدانید که این حرکت‌ها و تلاش‌های مذبوحانه که دشمنان انجام می‌دهند موفق نخواهد بود.
در کشتار اخیر شیعیان نیجریه، تعداد زیادی از پیروان شیخ زکزاکی که گفته می‌شود بیش از ۸۰۰ نفر بودند، از جمله معاون و سخنگوی شیخ زکزاکی، مسئول بخش پزشکان و بانوان این جنبش کشته شدند اما ایشان همان طور که در سال گذشته صبر کردند الآن هم صبر کردند.
کسانی که می‌خواهند جنبش و حرکت شیخ زکزاکی را خاموش کنند، به هدفشان نخواهند رسید. الآن شیخ زکزاکی به یک چهره جهانی تبدیل شده و حرکت‌هایی که در نیجریه می‌شود به نفع شیعیان این کشور خواهد بود.
منبع: مهر
