به گزارش قم نا به نقل از مهر ، در انتهای یک روز تعطیل قدم زدن در خیابان‌های شهرمان چندان کار لذت‌بخشی نیست. هر چند اکثر اوقات اینجا و آنجا نارنجی‌پوشان شهر را می‌بینی که مانند فرشته نجات با جاروهایشان از راه می‌رسند و زباله‌ها را جمع می‌کنند اما باز هم اینجا و آنجا پلاستیک مچاله شده، پوست میوه و باقیمانده غذا می‌بینی... زباله‌هایی که پشیمانت می‌کنند از کمی پیاده‌روی یا گردش در معابر و فضاهای عمومی.
یکی از عوارض زائر پذیری شهر قم برای مدیریت شهری همین زباله‌ها هستند که جمع‌آوری‌شان روزانه هزینه زیادی دارد و در نهایت هم شهر هیچگاه در پاکیزگی به حد مطلوب نرسیده است.
مشکل اینجاست که جمع‌آوری زباله از سطح شهر به یک سیکل معیوب تبدیل شده است؛ مردمی که بدون ملاحظه زباله خود را هر جا که بتوانند رها می‌کنند و نارنجی‌پوشانی که هر‌اندازه هم تلاش کنند در مقابل این سرعت تولید زباله جا می‌مانند و کم می‌آورند اما به راستی نقطه توقف این سیکل معیوب کجاست؟
بر اساس آماری که مؤسسات بین‌المللی اعلام می‌کنند، شهر کلگری کانادا که پایتخت نفتی این کشور نیز هست در صدر تمیزترین شهرهای جهان قرار گرفته است. پس از کلگری، شهر آدلاید استرالیا، هونولولو در ایالت‌هاوایی آمریکا، مینیاپولیس در ایالت مینه‌سوتا آمریکا و شهر کوبه ژاپن قرار گرفته‌اند. سؤال اینجاست که آیا این شهرها تعداد بیشتری نیروی خدماتی به ازای جمعیت خود به‌کارگیری کرده‌اند یا موضوع دیگری موجب شده در شمار پاکیزه‌ترین‌ها قرار بگیرند؟
به کار گیری قوانین سخت و جریمه‌های سنگین
مسلماً به کارگیری روش‌های نوین رفت و روب و همچنین فرهنگ‌سازی نقش مهمی در پاکیزگی این شهرها دارند اما یک واقعیت دیگر هم وجود دارد؛ جریمه‌های سنگینی که به این شهرها اجازه می‌دهد به خیابان‌های تهی از زباله خود ببالند. در کلگری اگر شخصی ته سیگار خود را در خیابان بیندازد یا از پنجره اتومبیل آشغال به بیرون پرتاب کند ناگزیر به پرداخت جریمه چند هزار دلاری است.
محال است که صحبت از تمیزی و پاکیزگی شهری به میان آید و نامی از سنگاپور برده نشود. در سنگاپور قوانین بسیار سخت‌گیرانه‌ای توسط نخست‌وزیر این کشور در دهه ۶۰ میلادی وضع شد و هنوز هم پابرجا است.
در این کشور جریمه ریختن زباله در خیابان در بار اول هزار دلار است و اگر تکرار شود تا 5 هزار دلار باید جریمه پرداخت شود. البته فقط این نیست و اگر بار سومی هم وجود داشته باشد، علاوه بر جریمه شخص مجبور است که نشانی را به تن کند که بر روی آن نوشته شده: «من آشغال ریختم.»
تخلیه زباله در معابر و حتی عدم تفکیک آن جرم است
سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم در این رابطه می‌گوید در کشور ما هم قوانین خوبی برای سخت‌گیری علیه کسانی که در شهر زباله رها می‌کنند، وجود دارد.
سید عبدالله میرابراهیمی قانون مدیریت پسماند را یکی از این قوانین مفید می‌داند که تخلیه زباله در معابر و حتی عدم تفکیک آن را جرم تلقی می‌کند. او می‌گوید حتی در قوانین راهنمایی و رانندگی هم جرایمی برای کسانی که زباله خود را از پنجره خودرو بیرون می‌ریزند وجود دارد.
به گفته سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم در پیمان‌های جدیدی که برای رفت و روب شهر تنظیم شده، حضور یک کارشناس حقوقی پیش‌بینی شده تا در صورت لزوم بتواند به افراد و واحدهای متخلف اخطار داده و آنها را در مراحل بعد به مراجع قضایی معرفی کند.
با این حال او امیدی به ثمر بخش بودن اعمال قوانین سخت‌گیرانه در این زمینه ندارد.
میرابراهیمی معتقد است تا زمانی که کارهای انجام نشده زیادی در عرصه فرهنگ‌سازی وجود دارد، استفاده از اهرم قانون بی معنی است.
چالش‌های بسیاری در شکل‌گیری زیرساخت‌های فرهنگ شهروندی داریم
رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر قم، نگاه غلط به جریمه را یکی از مشکلات در این مسیر می‌داند.
عباس ذاکریان می‌گوید در کشور ما نگاه به جریمه درآمدزایی است در حالی که جریمه و اعمال قانون باید بازدارنده باشد تا عمل نادرست اصلاً انجام نگیرد.
وی با اشاره به بندی در قانون راهنمایی و رانندگی که پرت کردن زباله از خودرو را مشمول جریمه کرده می‌گوید: اگر از این بند قانونی در جامعه ما صحبت کنید، به شما می‌خندند چرا که هنوز در شکل‌گیری زیرساخت‌های فرهنگ شهروندی چالش‌های بسیاری داریم. البته در شهرهای مدرن دنیا هیچ نقطه کوری از نظر کنترل با دوربین‌ها وجود ندارد و هر نقطه‌ای از شهر شخصی خلاف قوانین شهری کاری را انجام دهد پلیس می‌تواند با او برخورد کند که ما این امکان را هم نداریم.
عضو شورای اسلامی شهر قم با اشاره به قانون مدیریت پسماند که به شهرداری اجازه می‌دهد علیه کسانی که زباله را در شهر رها می‌کنند یا غیر از ساعت‌های مقرر از خانه بیرون می‌گذارند، اقدام قانونی انجام دهد، گفت: هیچ وقت این قوانین در شهر قم اجرا نشد اما در شهری مانند اصفهان که زباله‌ها یک شب در میان جمع آوری می‌شود، اگر این روال رعایت نشود، شهروند با اخطار قانونی و در نهایت احضاریه دادگاه روبه‌رو می‌شود.
ذاکریان معتقد است ما نسبت به شهری مانند اصفهان در زمینه فرهنگ شهروندی ۵۰ سال عقب هستیم و نسبت به شهرهای پاکیزه جهان چند صد سال عقب‌تر.
وی در عین حال به عنوان رئیس کمیسیون خدمات شهری در شورا، هیچ شکی ندارد که رویکرد نظافت شهری باید تغییر کند.
ذاکریان می‌گوید باید به این سمت برویم که تا آنجا که ممکن است از کثیفی شهر پیشگیری کنیم تا اینکه مدام نیروی خدماتی اضافه کرده و از عوارض مردم را برای جمع‌آوری زباله‌ها هزینه کنیم.
شاید استفاده بیش از‌اندازه از قوانین سفت و سخت برای پاکیزه نگه داشتن شهر ما کمی عجولانه و بدون پشتوانه باشد اما به نظر می‌رسد مدیران شهری به این روش هم باید نیم نگاهی در خلال برنامه‌های خود داشته باشند تا شاید بتوانیم گام به گام به استانداردهای جهانی در زمینه پاکیزگی شهرها نزدیک شویم.
