به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبر قم ، خواندن و آموختن لازمه افزایش آگاهی و رشد جامعه در همه زمینه ها همانند؛ فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، علمی و حتی ورزشی است؛ جامعه ای بالنده و پویاست و در راه رشد و پیشرفت گام برمی دارد که از سطح دانش بالاتری برخوردار است و به طور حتم این آگاهی و دانش بدون آموختن به دست نمی آید و بخشی از آموزش درمراکز علمی و آموزشی به دست می آید که می توان آن را از مهدهای کودک تا دانشگاه ها در سطوح عالی تحصیلی برشمرد.
اما آنچه بسیار ضروری است فرهنگ کتابخوانی است که فارغ از مدرسه ، دانشگاه و مراکز علمی ، هر فردی باید برای افزایش آگاهی های خود با کتاب مانوس شود، کتاب باید یکی از ضروریات سبد خانواده قرار گیرد، همان طور که نان و آب را به عنوان اولین نیازها برای رفع گرسنگی و تشنگی نمی توان از سبد کالای خانواده حذف کرد، اگر بدانیم که درعصر اطلاعات روح ما هم بدون غذا، اگر پسرفت نکند، حداقل درجا می زند، آنگاه برای تامین این خوراک روحی به طور حتم کتاب و نشریه را هم به فهرست سبد کالای خانواده خودمان اضافه می کنیم.
دراین راستا وظیفه مسئولان و متولیان امر فرهنگ و آموزش جامعه بیش از پیش سنگین می شود که زمینه آشتی مردم با کتاب را فراهم کنند، تا جامعه ای با سطح علمی بالا داشته باشیم و بتوانیم مشکلاتمان را با راهنمایی از کتاب برطرف کنیم.
از اینرو به مناسبت هفته کتاب، کتابخوانی و کتابدار (24 آبان تا اول آذر) میزگردی در این رابطه با شرکت حجت الاسلام و المسلمین امیرعطا الله جباری مدیرکل کتابخانه های عمومی قم، وحید میرزایی معاون و کارشناس امور کتابداری و مریم رمضانی کارشناس امور کتابخانه های این اداره کل درخبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز استان قم برگزار و به بررسی وضعیت کتاب و کتابخوانی در کشور بویژه درقم و راهکارها برای فرهنگ سازی دراین زمینه پرداخته شد.

** وضعیت کتابخوانی در جامعه مطلوب نیست
مدیرکل کتابخانه های عمومی قم در ابتدای میزگرد گفت: نهاد کتابخانه های عمومی کشور مدت 10 سال است که از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جدا شده است و به شکل یک نهاد مستقل عمل می کند و یک نهاد عمومی غیردولتی و در همه استان ها فعال است و حتی در برخی از روستاها کتابخانه های عمومی داریم؛ این نهاد بیش از شش هزار و 500 نفر کارمند دارد و بیش از سه هزار کتابخانه در سطح کشور وجود دارد.
جباری، با اشاره به اینکه وضعیت کتابخوانی در جامعه مطلوب نیست، گفت: اهمیت کتاب و کتابخوانی باید به مردم گوشزد شود و تنها به یک هفته در سال به این امر اختصاص نیابد چرا که گرایش و رغبت مردم به کتابخوانی کاسته شده است و همه نهادها و قشرهای گوناگون جامعه از جمله رسانه ها موظف هستند که به این امر بپردازند و در ترویج و تبیین فرهنگ کتابخوانی بکوشند.
وی با اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در زمینه کتاب گفت: معظم له نسبت به موضوع کتاب سخنان راهگشایی ارائه داده اند و مسیر را برای مردم روشن کرده اند که باید در این زمینه به سخنان گوهر بار ایشان جامعه عمل بپوشانیم و به دغدغه های معظم له در این زمینه توجه کنیم چرا که توسعه فرهنگ کتابخوانی از رسالت های بزرگ نظام محسوب می شود.
وی خاطرنشان کرد: همه نهادهای مختلف باید در احیا و فرهنگ سازی مطالعه کتاب همکاری کنند تاکتاب و کتابخوانی به عنوان یک نیاز اساسی مورد اهتمام قرار بگیرد چرا که با کتابخوانی فرهنگ عمومی جامعه بالا می رود.
وی تعداد کتابخانه های عمومی قم را متناسب با جمعیت استان ندانست و گفت: برخلاف تصور عموم، هر چند که در قم کتابخانه های تخصصی خوبی داریم، اما این کتابخانه ها پاسخگوی نیاز عموم مردم نیستند و با توجه به شرایط عضویت، حتی در برخی از این کتابخانه ها فقط افراد دارای تحصیلات عالی دانشگاهی و یا پژوهشگران می توانند عضو شوند و از آنان بهره ببرند در حالیکه در کنار وجود اینگونه کتابخانه ها برای انجام کارهای پژوهشی محققان؛ نیازمند کتابخانه های عمومی برای پاسخگویی به نیاز عموم مردم هستیم و مسئولان و نیکوکاران در ساخت و تجهیز کتابخانه های عمومی باید همت بگمارند.

** فقر پنهان کتابخانه های عمومی درقم
وی درادامه با بیان اینکه یکی از ویژگی های مهم کتابخانه های عمومی این است که به همه قشرهای جامعه بدون محدودیت سنی خدمات رسانی می کنند، گفت: وجود کتابخانه های تخصصی در قم، موجب یک فقر پنهان در زمینه کتابخانه عمومی در سطح استان شده است یعنی بیشتر افراد تصور دارند که قم به عنوان پایگاه علم و اجتهاد کتابخانه زیاد دارد اما هر کدام از این کتابخانه های تخصصی وظایف خود را انجام می دهند و به عنوان کتابخانه عمومی عمل نمی کنند.
قم 52 کتابخانه عمومی و 23 کتابخانه تخصصی دارد، قم پس از تهران دومین استان کشور در حوزه نشر و کتاب؛ و در تولید کتاب های دینی نخستین استان کشور محسوب می شود.
جباری در بخش دیگری از سخنان خود ، با اشاره به آموزش کتابداران اظهار کرد: تلاش کرده ایم در تمام کتابخانه های عمومی استان یک بخش ویژه کودکان و نوجوان نیز راه اندازی کنیم و کتابداری که در این زمینه آموزش دیده است را داشته باشیم و امکانات مورد نیاز این سن نیز در کتابخانه فراهم شود.
مدیرکل کتابخانه های عمومی قم با بیان اینکه تعداد کتابخانه ها در این استان نسبت به جمعیت آن محدود است، گفت: تعداد کتابخانه ها باید در قم زیاد شود در همین راستا با حمایت های دولتی، مناطقی که کتابخانه ندارند شناسایی شده اند و در حال بررسی برای ساخت کتابخانه هستیم.
وی با بیان اینکه در مساله ساخت کتابخانه، روستاها نباید فراموش شوند و در این زمینه نیازمند مشارکت مردم هستیم، خاطرنشان کرد: کتابخانه هایی در روستاهایی مانند؛ جنداب، ورجان، قمرود و سلفچگان و دو کتابخانه در شهر قم در خیابان امام خمینی(ره) و نوبهار در حال ساخت می باشد.
جباری، با اشاره به اینکه به تازگی کتابخانه مرکز بررسی های اسلامی در منطقه پردیسان راه اندازی شده است، بیان کرد: منطقه پردیسان (منطقه 8 شهرداری قم) نیز نیازمند یک کتابخانه عمومی است که این اداره کل با تعامل نهادهای مربوط می تواند اقدام به تاسیس کتابخانه کند و همچنین در منطقه نیروگاه قم کتابخانه کم داریم.
وی با اشاره به فعالیت انجمن خیرین کتابخانه ساز استان گفت: سال گذشته کلنگ ساخت اولین کتابخانه عمومی خیرساز استان در شهر قم با نام کتابخانه عمومی رجبیان در بلوار جمهوری خیابان کرامت به زمین زده شد؛ این کتابخانه در زمینی به مساحت 460 مترمربع در سه طبقه با زیربنای 830 مترمربع ساخته می شود که دارای مخزن امانی کتاب و سالن های مطالعه مجزا برای بانوان و آقایان است که توسط فرزندان خانواده مرحوم حسین رجبیان ساخته می شود و زمین آن نیز توسط شرکت تعاونی ایران ترمه اهدا شده است.

** فعالیت 65 کتابدار در کتابخانه های عمومی قم
در ادامه این میزگرد معاون اداره کل کتابخانه های عمومی قم و کارشناس امور کتابداری ، با بیان اینکه 65 کتابدار در قم فعالیت می کنند، گفت: هر یک از این کتابدارها به عنوان یک پژوهشگر به مراجعان خدمات مشاوره ای و راهنمایی را در دریافت کتاب ها ارائه می کنند.
وحید میرزایی خاطرنشان کرد: کتابداران به مشاوران امین تعبیر شده اند زمانی که کسی به این افراد مراجعه کند بهترین منابع و کامل ترین را در اختیار آنها قرار می دهند.

** تبلیغات درخصوص کتاب وجود ندارد
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه فضای مجازی عامل فاصله قشر جوان از کتابخوانی شده است، گفت: تبلیغات در زمینه صوت و فیلم در فضای مجازی بسیار است ولی درخصوص کتاب تبلیغات صورت نمی گیرد از اینرو جوانان به سمت مباحث دیگر سوق پیدا می کنند.
وی افزود: کتابخوانی باید با ابزارهای مختلف تبلیغ شود تا از این طریق نسل جوان را به سمت مباحث فرهنگی و کاهش آسیب های اجتماعی رهنمود کند.
میرزایی، با اشاره به اینکه مطالعه کتاب باید از خانه و مدرسه ها شروع شود، گفت: باید در مدرسه های استان قم جلسات نقد و بررسی کتاب، مسابقات کتابخوانی و نشست های خلاصه نویسی کتاب برگزار شود تا از این طریق دانش آموزان به سمت کتاب هدایت شوند.
وی ادامه داد: زمانی که کتاب به عنوان یک نیاز در انسان احساس شود به سوی آن می رود و باعث ایجاد وابستگی می شود از اینرو باید اهمیت کتاب مورد اهتمام قرار گیرد و در این زمینه برنامه ریزی صورت گیرد.
وی با بیان اینکه باید بستر لازم را برای کتابخوان کردن دانش آموزان فراهم کرد، یکی از راه های آن را مطالعه کتاب توسط والدین دانست تا فرزندان از پدر و مادر خود الگوبرداری کنند.

** استان قم دومین تولید کننده کتاب های خط بریل در کشور
کارشناس امور کتابخانه های اداره کل کتابخانه های عمومی قم نیز در این میزگرد، با بیان اینکه در قم 23 کتابخانه زیر نظراین اداره کل فعالیت دارند، گفت: این کتابخانه ها بیش از 10 هزار نفر عضو دارند که بیشتر آنها در سن جوانی و بیشتر دانش آموزان هستند که از فضای مطالعه کتابخانه استفاده می کنند و بقیه کتاب را به صورت امانی از کتابخانه دریافت می کنند.
مریم رمضانی خاطرنشان کرد: تشویق ما گرفتن کتاب امانی از کتابخانه است چرا که این امر است که فرهنگ کتابخوانی را در کشور ارتقا می بخشد.
وی افزود: برای ترویج و تبیین فرهنگ کتابخوانی در جامعه تلاش می کنیم هر هفته یک نشست کتابخوان را در مدرسه های استان برگزار کنیم و این امر از هفته کتاب شروع شده است.
وی در بخش دیگر سخنان خود، با اشاره به اینکه استان قم بعد از تهران دومین تولید کننده کتاب های خط بریل (ویژه نابینایان) است، گفت: بخش نابینایان از سال 86 در کتابخانه آیت الله خامنه ای شهر قم راه اندازی شده و این بخش توانسته است با تجهیز امکانات و نیروهای کارشناس و مجرب به تولید کتاب های بریل ویژه نابینایان اقدام کند.
رمضانی با بیان اینکه 100 عنوان کتاب در این استان به خط بریل تبدیل شده اند که این تولیدها به 50 کتابخانه های عمومی نابینایان کشور ارسال شده است، خاطرنشان کرد: همچنین 150 عنوان کتاب، به صورت کتاب گویا ویژه نابینایان تولید شده است.
کارشناس امور کتابخانه های اداره کل کتابخانه های عمومی قم با بیان اینکه 350 نفر نابینا عضو بخش نابینایان کتابخانه آیت الله خامنه ای هستند، اظهار کرد: از این تعداد 150 نفر نابینا از خارج استان عضو می باشند که کتاب ها را از طریق امکانات پستی دریافت می کنند.
وی خاطرنشان کرد: در این بخش دو هزار عنوان کتاب در سه هزار نسخه به خط بریل و چهار هزار و 500 عنوان کتاب گویا موجود است که نابینایان می توانند از این خدمات دریافت کنند، همچنین کانون ادبی نابینان نیز در استان قم تشکیل شده است که هر دو هفته یک بار به نقد، بررسی و خلاصه نویسی کتاب های بریل و گویا می پردازند.

**لزوم راه اندازی نهضت کتابخوانی
مدیرکل کتابخانه های عمومی قم درادامه این میزگرد ، بر راه اندازی نهضت کتاب درجامعه تاکید کرد و گفت: هر کس باید در حد توان خود، حتی اگر اهدای یک جلد کتاب به کتابخانه باشد در این امر ورود پیدا کند.
جباری، همچنین با بیان اینکه باید کتاب را در مرکزهای مختلف در دسترس مردم قرار داد،بر ایجاد کتابخانه های سیار تاکید کرد و خواستار مشارکت همه نهادها و اقشار جامعه در این زمینه شد.
وی با اشاره به اینکه استان قم دارای 52 کتابخانه عمومی است، گفت: این تعداد کتابخانه دارای چهار هزار و 400 صندلی مطالعه و 50 هزار عضو هستند که حدود یک میلیون جلد کتاب در موضوع های مختلفی همچون؛ مذهبی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، درسی وغیره در این کتابخانه ها وجود دارد.
جباری اضافه کرد: از این تعداد کتابخانه عمومی در استان قم، 23 کتابخانه زیر نظر اداره کل کتابخانه ها و بقیه به صورت مشارکتی هستند و از حمایت های این اداره کل بهره مند می شوند.
وی، بخش های کودک و نوجوان، رسانه و مطبوعات، برگزاری مسابقات کتابخوانی، کانون های ادبی و شعر، دوره های نقد و بررسی و معرفی کتاب با حضور نویسندگان و فرهیختگان، کلاس های آموزشی نویسندگی و نقد کتاب، نشست کتابخانه ای مدرسه ای و نشست کتابخوان را از جمله خدمات دیگر کتابخانه های عمومی استان نام برد.
وی گفت: در یک سال اخیر به طور تقریبی هر ماه یک نشست استانی بزرگ را به مناسبت های مختلف مانند کتابخوان برگزار کرده ایم که در این زمینه نخستین استانی بودیم که پس از نهاد کتابخانه ها در تهران نشست کتابخوان را برگزار کرده ایم که تاکنون سه نشست در این زمینه برگزار شده است.
مدیرکل کتابخانه های عمومی قم اضافه کرد: همچنین اولین استان کشور بوده ایم که در هفته کودک، نشست کتاب کودک را برگزار کرده ایم.
وی از کتاب به عنوان یک کالای فرهنگی نام برد که باید به بعد تبلیغاتی آن نیز توجه شود که اگر به این امر توجه نشود، نمی توانیم به هدف اصلی که نهادینه کردن امر کتابخوانی در کشور است دست یابیم و فرهنگ عمومی جامعه را بالا ببریم.
وی بابیان اینکه تبلیغ کتاب باید در جامعه زیاد شود، خاطرنشان کرد: باید مراکز فروش کتاب در نقاط مختلف کشور افزایش یابد تا کتاب به قیمت مناسب و به سهولت در مراکز فروش در دسترس مردم باشد و مردم به عنوان کالای ضروری به آن نگاه کنند و اهمیت کتاب به عنوان یک کالای ضروری باید برای مردم مشخص شود.
مدیرکل کتابخانه های عمومی قم گفت: توسعه فرهنگ کتابخوانی و ترویج این امر در سطح جامعه، تقویت کننده فرهنگ عمومی است و باعث کاهش انحرافات اجتماعی و فرهنگی می شود.
وی در بخش دیگر سخنان خود، با بیان اینکه خانواده و رسانه ها نقش موثری در فرهنگسازی کتابخوانی در جامعه دارند، خاطرنشان کرد: خانواده ها می توانند با خواندن کتاب و ترغیب فرزندانشان به کتابخوانی شاکله خانواده را با کتاب شکل دهند و والدین در امر کتابخوانی باید الگوی فرزندان خود باشند.
جباری، با بیان اینکه رسانه ها می توانند با معرفی کتاب ها و اهمیت آن، جامعه را به کتابخوانی ترغیب کنند، اظهار کرد: سرانه مطالعه بر اساس مبناهای مختلف ارزیابی می شود و مهم ترین موضوع وضعیت نامطلوب مطالعه در جامعه است که باید علل آن به صورت جدی مورد بررسی قرار گیرد.
مدیرکل کتابخانه های عمومی قم بیان کرد: تبلیغ در حوزه کتاب و کتابخوانی بسیار کم صورت می گیرد از اینرو مردم با عدم شناخت از موضوع ها، احساس نیاز نسبت به کتابخوانی نمی کنند.
وی همچنین، کتابداری را یک شغل به طور کامل تخصصی دانست که کمتر در جامعه مورد توجه قرار می گیرد و حتی در هفته کتاب نیز کمتر به کتابداران توجه می شود که لازم است به بهانه هفته کتاب این حرفه که امکان ادامه تحصیل در آن تا مقطع دکترا وجود دارد و کتابخانه ها و حتی برخی از مرکزهای مرتبط، به کتابداران حرفه ای دارند، به جامعه معرفی شود و به این بهانه از خدمات آنها قدردانی و سپاسگزاری کنیم.

** استان قم کتابخانه مرکزی ندارد
وی درادامه با بیان اینکه استان قم کتابخانه مرکزی ندارد، گفت: احداث کتابخانه مرکزی با زیربنای 11 هزار متر مربع با استانداردهای مورد نظر
مصوب شده بود که درقم ساخته شود که با عدم تحقق بودجه، کتابخانه ای با زیربنای سه هزار متر مربع در سطح یک کتابخانه استاندارد توسط اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم در حال احداث است.
جباری، با بیان اینکه از لحاظ درجه بندی کتابخانه آیت الله خامنه ای کتابخانه مرکزی شهرستان قم محسوب می شود، ابراز امیدواری کرد که با مساعدت مسئولان استان، زمینی برای ساخت کتابخانه مرکزی استان نیز در نظر گرفته شود. ک/4
گزارش از: عباس منجمی گیلانی

منبع : ایرنا