قم و كمپين شهرهاي تاب‌آور
شهردار وقت قم با اشاره به اين‌كه بازسازي و نوسازي بافت فرسوده شهري اولويت اول شهرداري قم در ارتباط با كاهش خطر پذيري بلايا قرار گرفته است، تصريح كرده بود كه قم در سال ۲۰۱۲ به عضويت كمپين تاب‌آور سازي شهرها در آمده و قصد دارد كه ۱۰ اصل اساسي كمپين را پياده سازي كند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبرقم (قم نا) به نقل از اداره كل روابط عمومي و بين‌الملل شهرداري قم، شهردار وقت قم كه در چهارمين نشست جهاني كاهش خطرپذيري بلايا كه در مقر سازمان ملل در شهر ژنو سوئيس شركت كرده بود به روند رو به گسترش بلاياي ناشي از مخاطرات طبيعي نشان دهنده وظايف سنگين و طولاني مدت تصميم گيران و مديران براي كاهش خطرپذيري بلايا اشاره كرد.
وي با اشاره به اين‌كه بازسازي و نوسازي بافت فرسوده شهري اولويت اول شهرداري قم در ارتباط با كاهش خطر پذيري بلايا قرار گرفته است، تصريح كرد قم در سال ۲۰۱۲ به عضويت كمپين تاب‌آور سازي شهرها در آمده و قصد دارد كه ۱۰ اصل اساسي كمپين را پياده سازي كند.
قم و مشهد، پيشتاز تاب‌آوري
در آن زمان تنها مشهد توانسته بود به عضويت اين كمپين درآمده و اقداماتي در اين زمينه آغاز كند كه قم به عنوان دومين عضو اين كمپين در طول اين ۳ سال قاعدتاً بايد كارنامه‌اي مشخص از اقداماتش در اين حوزه داشته باشد.
كمپين جهاني ايجاد شهرهاي تاب‌آور اتحاديه‌اي است از شهرهاي مختلف جهان، كه ضمن رقابت با يكديگر، تجربيات برتر و مؤثر خود را در زمينه تاب‌آور سازي در مقابله با مخاطرات طبيعي را نيز در اختيار هم قرار مي‌دهند.
كمپين شهرهاي تاب‌آور يكي از ۴ كمپيني است كه از سوي سازمان تدوين استراتژي بين‌المللي كاهش مخاطرات يا UNISDR كه زيرمجموعه سازمان ملل و مقر آن در شهر ژنو است، راه‌اندازي شده و در حال حاضر ۱۳۲۳ شهر دنيا عضو اين كمپين هستند.
بر اساس قوانين اين كمپين براي تاب‌آور سازي شهرها بايد ۱۰ اصل اساسي كه براي كاهش خطرپذيري بلايا تعيين شده است، از سوي حكومت‌هاي محلي پياده سازي و اجرا شود. همچنين نظام واحدي براي ارزيابي شهرها ايجاد شده كه با اجراي ارزيابي، مخاطرات و خطرپذيري‌ها در محيط‌هاي شهري پديدار گشته و نقاط بهبود مشخص مي‌شود و نتايج ارزيابي هر شهر در اختيار تمامي شهرهاي عضو قرار مي‌گيرد.
سيستم ارزيابي براي همه شهرها در تمامي نقاط دنيا يكسان بوده و امكان مقايسه نقاط قوت و نقاط بهبود هر شهر با شهري ديگر امكان‌پذير است. شهرداري قم با پيوستن به اين كمپين در واقع ۱۰ اصل را پذيرفته كه اين اصول به تاب‌آوري شهر كمك بسياري خواهند كرد.
تشكيل كارگروه‌هاي تخصصي
در اين ميان پيگيري مسائلي مانند كارگروه تخصصي بيمه در اين كمپين در دستور كار قرار گرفته‌اند كه اين هم در نوع خود اتفاق مباركي است.
علي اكبر رحيمي، مدير مركز مديريت پيشگيري و مهندسي بحران شهرداري قم مي‌گويد از آنجا كه يكي از مهم‌ترين اشكالات در اين زمينه به بافت فرسوده مربوط مي‌شود شهرداري طرح دوام محله را در دستور كار خود قرار داده كه البته اين طرح به مشاركت همه جانبه مردم نياز دارد.
وي با اشاره به اقداماتي كه شهرداري براي فرهنگسازي و ايجاد زمينه‌هاي مشاركت مردم انجام داده بيان كرد شهرداري قم براي فرهنگسازي اقدام‌هاي ايمني به طراحي كتاب شناخت سوانح براي گروه سني الف و ب، طراحي، چاپ و توزيع بروشور در مجموعه شهرداري و اعضاي كارگروه تخصصي اصلي بيمه بازتواني، بازسازي، تأمين و توزيع ماشين آلات، آواربرداري ساختمان‌ها، آتش‌نشاني، مواد خطرناك و انتقال و تدفين متوفيان و طراحي و چاپ و نصب بنرهاي اطلاع رساني عمومي در حوزه مديريت بحران در شهر اقدام كرده است.
مدير مركز مديريت پيشگيري و مهندسي بحران شهرداري قم گفت اجراي طرح ارزيابي خطر مناطق، تهيه نقشه خروج اضطراري منطقه ۷، منطقه ۳ و شهرداري مركز، طراحي كمپين اسكان اضطراري در بوستان غدير و فدك از ديگر اقدام‌هاي انجام گرفته در اين حوزه است.
اصول ده‌گانه هيوگو
وي به اهميت عضويت در كمپين شهرهاي تاب‌آور اشاره كرد و افزود اين كمپين با اصول ده گانه هيوگو در واقع يك نقشه راه در زمينه مقابله با خطرهاي طبيعي در اختيار شهرها قرار مي‌دهد كه اين خود فرصت مغتنمي است.
رحيمي ادامه داد اين اصول در واقع سياست‌هاي كلي تاب‌آوري شهري در حوزه‌هاي مختلف را شامل مي‌شود.
وي با اشاره به اين‌كه شهرداري قم پس از پذيرش اين اصول فعاليت‌هاي جدي خود را آغاز كرد، افزود احداث ۵ پايگاه چند منظوره مديريت بحران در شهر، توانمندسازي نيروي انساني از طريق آموزش‌هاي مديريت بحران، ايجاد ساختار مديريت بحران در مجموعه شهرداري و غيره از جمله اقدام‌هاي صورت گرفته در اين كمپين است.
مدير مركز پيشگيري و مديريت بحران شهرداري قم بيان كرد طرح ارسالي اين مركز براي كسب جايزه بين‌المللي مديريت بحران ساساكاوا جزو يكي از ۳ طرح پذيرفته شده از كشور ايران قرار گرفته است.
وي با اشاره به اين‌كه فعاليت‌هاي اين مركز بر اساس وظايف قانوني و سياست‌هاي كلي مديريت بحران در كشور در حال انجام است افزود اقدام‌هاي بسيار خوبي در حوزه‌هاي آموزشي و شناخت و ارزيابي مخاطرات شهر قم از سوي اين كمپين در حال انجام است.
بافت فرسوده، مهم‌ترين چالش
به نظر مي‌رسد همان‌طور كه شهردار وقت قم در سازمان ملل به آن اشاره كرده مهم‌ترين چالش شهر قم در زمينه تاب‌آوري وجود بافت فرسوده و سكونتگاه‌هاي غيررسمي است. بافت فرسوده يك ششم و سكونتگاه‌هاي غيررسمي يك چهارم مساحت شهر قم را شامل مي‌شوند و اين موضوعي نيست كه بتوان به سادگي از آن عبور كرد.
كمپين شهرهاي تاب‌آور بدون شك برنامه‌هايي هم براي بافت فرسوده در شهرها دارد و بيشترين استفاده‌اي كه شهر قم مي‌تواند از اين كمپين داشته باشد استفاده از تجربيات شهرهاي بزرگ دنيا براي ابتكار راه‌هاي زودبازده و كم‌هزينه براي التيام اين زخم كهنه در شهر قم است.
در اين راستا از موضوعاتي كه مسئولان نبايد از ياد ببرند نظارت دقيق به حدود شهر و جلوگيري از گسترش سكونتگاه‌هاي غيررسمي و ايجاد بافت‌هاي ناكارآمد جديد است تا حداقل از اين پس مشكلي به مشكلات خودمان اضافه نكرده و مصيبت‌ها را افزون نكنيم.