به گزارش قم نا به نقل از مهر ، دهه پنجاه و شصتی‌های قم پارک سالاریه را خوب یادشان است. نوستالژیک‌ترین فضای دوران کودکی هر قمی که بخشی از خاطراتمان را در آن جا گذاشته‌ایم و مدت‌هاست درهایش به سویمان بسته شده. البته فقط همین یکی نیست. بسیاری از باغات داخل شهر قم در سال‌های اخیر با بهانه‌های مختلف به مراکز تجاری، علمی یا مسکونی تبدیل شده‌اند که دیگر دستمان از آنها کوتاه شده و حسرت خوردن برایشان فایده‌ای ندارد.

زندگی کردن در یک شهر کویری و بدون آب و علف در حالت عادی هم کار سخت و تلخی است اما این تلخی وقتی بیشتر اذیتمان می‌کند که بدانیم بخشی از باغات ارزشمند همین شهر کویری با بی‌مهری نهادهای مختلف دولتی و غیر دولتی از دست رفته است.

نائب رئیس شورای اسلامی شهر قم نقش افراد صاحب نفوذ را در تغییر کاربری باغات قم پررنگ می‌داند.

۱۵ هکتار از باغات قم از بین رفته است

حسن بختیاری درباره وضعیتی که امروز دچارش شده‌ایم می‌گوید: از حدود ۴۰ سال قبل تا حالا بخش عمده‌ای از باغات قم از بین رفته که نزدیک به ۱۵ هزار هکتار برآورد می‌شود. بخشی از این اتفاق به دلیل افزایش جمعیت و بالا رفتن نرخ زاد و ولد و مهاجرت است که موجب شده نیاز به تهیه مسکن وجود داشته باشد و بر این اساس باغات تغییر کاربری پیدا کند.

وی افزود: بخشی از این تخریب باغات در چند سال اخیر اتفاق افتاده که ناشی از حضور و نفوذ شرکت تعاونی‌های مختلف از جمله شرکت‌های وابسته به مراکز دولتی و علمی در شهر قم بوده که اتفاقا اینها بسیار موثر بودند.

نائب رئیس شورای شهر قم معتقد است بسیاری از تغییر کاربری باغات را افراد عادی نمی‌توانستند در شهر انجام دهند و این کار توسط کسانی انجام شده که نفوذ خاصی داشتند یا توانسته‌اند با رایزنی‌هایی این کار را انجام دهند.

وقتی از بختیاری درباره راهکارهای نگهداری از همین درختان اندک باقیمانده می‌پرسیم می‌گوید: سیاست کلی شورا این است که این باغات را تا جایی که می‌شود حفظ کند اما واقعیت این است که بالا رفتن ارزش زمین حفظ باغات را برای مالکان توجیه ناپذیر کرده است.

وی می‌افزاید: از طرفی هزینه‌های نگهداری باغات باری را روی دوش مالکان اضافه کرده و لازم است شهرداری‌ها به مالکان کمک کنند تا باغات نگهداری شوند. باید کود، دست‌ابزار، سموم و آب باغات را تامین کنیم تا مالکان تشویق شوند باغ را حفظ کنند.

آن طور که نائب رئیس شورای شهر قم می‌گوید در این بخش هم مقاومت‌هایی با این رویکرد وجود دارد که گمان می‌کنیم باید پارک‌ها را فقط حفظ کرد در حالی که هدف از حفظ باغات حفظ تنفس‌گاه‌های شهر قم است و افزایش دمایی که امروز در شهر داریم و مشکلات آلودگی به دلیل از بین رفتن همین باغات است.

تملک باغ‌های داخل شهر

برخی معتقدند حفظ باغات چاره‌ای جز تملک آن ندارد چرا که ارزش زمینی که این باغات در آن قرار دارند روز به روز بیشتر شده و راضی کردن مالکان به حفظ باغات در حال حاضر کار چندان ساده‌ای نیست.

بختیاری می‌گوید شورا موضوع تملک را هم در نظر دارد و برای آن در بودجه امسال شهرداری ۱۲ میلیارد تومان در نظر گرفته اما به گفته سرپرست شهرداری منطقه یک قم تنها تملک باغاتی که در محدوده این منطقه وجود دارند، نیاز به حداقل ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار دارد. مقایسه این اعداد نشان می‌دهد داستان تملک به این زودی‌ها راه به جایی نخواهد برد.

نائب رئیس شورای اسلامی شهر قم معتقد است باید برای حفظ باغات قم از مردم کمک گرفت و اگر مدیریت شهری به امید تأمین شدن اعتبار برای تملک باغات باشد به این زودی به نتیجه نمی‌رسد.

 دراین میان کمیسیون ماده پنج استانداری که مرجع رسیدگی به درخواست‌های تغییر کاربری است و به قول کارشناسان باید نقش صیانت‌کننده در قبال طرح تفصیلی شهر ایفا کند، اخیرا اقدامی انجام داده که شاید مقداری امیدوارکننده باشد.

مصوبه کمیسیون ماده پنج برای حفظ باغ‌های شهر

طبق این مصوبه تمام باغات باقی مانده داخل محدوده خدماتی شهر قم که حدود ۷۲ هکتار است، به صورت لکه‌ای از محدوده شهر خارج شده و از این پس اختیار تغییر کاربری این اراضی از سوی نهادهای مرتبط از آنها سلب شده است.

مصطفی سعادت طلب، رئیس کمیسیون امور زیربنایی شورای شهر و یکی از اعضای کمیسیون ماده پنج است. او می‌گوید اراضی خارج از محدوده شهرها قوانین بسیار سخت‌گیرانه‌تری در زمینه تغییر کاربری دارند در نتیجه این مصوبه کمیسیون ماده پنج می‌تواند به حفظ باغات داخل شهر قم کمک کند.

یکی از ترفندهای افراد سودجو در قبال باغات سوزاندن آنها با بهانه‌های مختلف یا قطع یا خشک کردن درختان بود تا بتوانند اجازه تغییر کاربری را از کمیسیون ماده پنج دریافت کنند اما سعادت طلب می‌گوید با تصویب این قانون حتی اگر در کوتاه مدت درختان حذف شوند باز کاربری زمین باقی‌ می‌ماند و مالک مجبور به احیای باغ خواهد بود چراکه در این عرصه قوانینی محکم‌تری وجود دارد.

با این حال سعادت طلب هم به عنوان یک مدیر با تجربه، صرف وجود این قانون را مانع از تغییر کاربری باغات باقی مانده در داخل شهر نمی‌داند.

او معتقد است در کنار این قوانین سفت و سخت باید تصمیم‌گیران و مدیرانی باشند که در برابر سفارشات و فشار افراد ذی نفوذ مقاومت کرده و با تمام توان از ریه‌های باقی‌مانده شهر قم حفاظت کنند.